Image Image Image Image Image Image Image Image Image

De harkende kerk is een mooi alternatief

14 mei 2020 | Door | 1 reactie

Vanaf 1 juni mogen er weer bijeenkomsten met 30 personen worden gehouden, en vanaf 1 juli zijn er zelfs 100 toegestaan. Ook kerken kunnen gaan nadenken over de vormgeving van anderhalvemeterkerkdiensten. De Protestantse Kerk heeft daartoe deze week een protocol ontwikkeld. Begin er niet aan, zou ik zeggen en blijf voorlopig online als kerk. Staar je niet blind op het nieuwe normaal, maar zoek naar een nieuwe nabijheid. En gebruik je verbeeldingskracht.

In de Protestantse Kerk van Waalre besloten we vanaf half maart geen kerkdiensten meer te houden, maar de kerk op zondagochtend 2,5 uur open te houden. In de kerk werd een kring met stoelen gevormd, we vroegen afstand te houden en bij binnenkomst de handen te wassen. We publiceerden ons nieuwe plan in de pers, waarbij we onderstreepten dat mensen geen kerkdienst konden verwachten. Iedere zondag kwamen er 10 tot 15 mensen. Ze luisterden naar orgelspel, naar de overweging van de onlineviering en er was ruimte voor gebed.

Ondertussen zijn we acht weken verder. Met onze online-vieringen bereiken we meer mensen dan het aantal zondagse kerkgangers. En verder houden veel gemeenteleden zich schuil. Logisch, want ze behoren grotendeels tot de kwetsbare leeftijdsgroep. Toch is dit ook iets wat zorgen baart. De onwetendheid rondom het virus baart een constante stroom aan speculaties en deze voedt de angst. Dat leidt tot een groter isolement, dat soms zo ver gaat dat mensen elkaar maar volledig mijden. De gedachte onbewust het virus bij zich te dragen, zelf geen ziekteverschijnselen te hebben maar een ander te besmetten, leidt tot een onhoudbare onzekerheid die uiteindelijk schade aanricht aan de geestelijke gezondheid. Een mens is een sociaal wezen, dat veranderen we niet door een nieuw normaal in te voeren. Willen we dat wezen niet verder schaden dan is het van belang de andere kant op te gaan denken. Het gaat erom het vertrouwen terug te vinden dat ieders aanwezigheid – waar dan ook – in principe geen bedreiging is, maar een verrijking vormt.

Want om dit laatste is het ooit begonnen, om verrijking. We zijn in ons leven een verrijking aan elkaar en dat dreigt in deze tijd op de achtergrond te raken. Dit weten van verrijking deelt de kerk met de brede culturele sector. Kunst en religie hebben een toegevoegde waarde in het vormgeven van verhalen, in het onderzoek naar onze cultuur en in het bieden van troost. Voor kerken geldt dat zij nu vanaf 1 juni tot een herstart van de vieringen kunnen komen, maar m.i. heeft dat niet de grootste urgentie. Het is zelfs beter er voorlopig van af te zien, want we zullen niet vanuit de massa moeten denken, maar vanuit het individu. En ons de vraag stellen hoe we het onderling vertrouwen kunnen herstellen zodat er sprake kan zijn van nieuwe gemeenschapsvorming, waarbij iedereen zich veilig voelt. Voor kerken ligt hier een kans om opnieuw te gaan denken. Stap niet in de verleiding samenkomsten te organiseren waarbij een grote groep mensen onhandig om elkaar heen manoeuvreert en zwijgt waar deze eerst zong. Benadruk niet de onaanraakbaarheid terwijl nabijheid één van je wezenskenmerken vormt. Een dergelijk experiment leidt tot een toenemende vervreemding.

Voor nieuwe gemeenschapsvorming kunnen we onder andere bij de kloosters te rade gaan. De regel van Benedictus voorziet in gezamenlijke arbeid en in gezamenlijk gebed. Mijn eigen kerk in Waalre heeft nog een tuin. Het is behoorlijk spiritueel om samen te harken. Het kan een ontvangstplek worden waar mensen graag willen zijn. In kleine gezelschappen kan er worden gemusiceerd en toneel worden gespeeld. De grotere maaltijden die nu al worden aangericht kunnen in kleinere verbanden worden genuttigd. De online preek van de week kan op woensdagmiddagen worden besproken, binnen het kader van een huisliturgie. Het café dat we maandelijks organiseren wordt een video-opname die we online zetten, het pastoraat geven we wandelend en fietsend vorm. Kortom: dit is het moment om de verbeeldingskracht een kans te geven. Maak in deze crisis de vernieuwingsslag die er al heel lang had moeten gebeuren.

Comments

  1. Carla Barmentlo

    Beste Ferdinand,
    Wat een fijn artikel, je raakt de juiste snaar..
    Niet de onaanraakbaarheid benadrukken, precies waar ik bang voor ben… maar creatief bedenken wat wel en anders kan. Inspirerend! Dank je wel!
    Carla Barmentlo,
    Veenendaal

Voeg een reactie toe

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.